مشهد آلوده‌تر می‌شود؟ | صدور مجوز مازوت سوزی در نیروگاه توس

محمد کاملان | شهرآرانیوز؛ وزیر جدید نفت در سومین جلسه شورای تأمین سوخت زمستانی اعلام کرد که ممکن است ایران در زمستان پیش رو تا ۲۰۰ میلیون متر مکعب در روز کسری گاز داشته باشد. این خبر زمانی نگران کننده می‌شود که در سال‌های گذشته هر زمان صحبت از افزایش مصرف گاز و کسری آن بود، اولین گزینه‌ای که به ذهن مسئولان می‌رسید، استفاده از نفت کوره و مازوت برای تأمین سوخت نیروگاه‌ها و جلوگیری از خاموشی بود.

سوختی آلاینده و کم ارزش که مدت هاست متهم ردیف اول آلودگی هوای کلان شهر‌هایی مثل مشهد، تبریز، اصفهان و... است و حالا با وجود ادعای مدیران وزارت نفت مبنی بر استفاده حداقلی از مازوت در زمستان امسال با وجود کسری گاز، معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست استفاده از مازوت در نیروگاه مشهد را تأیید کرد.

مسئله‌ای که مدیر محیط زیست و توسعه پایدار دفتر فنی استانداری خراسان رضوی هم بر آن صحه گذاشت و اعلام کرد که صدور مجوز برای استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها دیگر اختیار استان نیست و این مسئله از تهران مدیریت می‌شود.

۱۷ مهر ماه سومین نشست هماهنگی و برنامه ریزی تأمین سوخت زمستانی برگزار شد و یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی که در این جلسه مورد بحث قرار گرفت «ارسال حداکثری سوخت مایع به نیروگاه‌ها با اولویت منطقه شمال شرق، استفاده حداکثری از نفت کوره در نیروگاه‌ها و مدیریت تأمین گاز برای مهم‌ترین مراکز تولید برق در کشور» بود.

تأمین و توزیع حداکثری مازوت به معنی چراغ سبز و صدور مجوز برای استفاده از این ماده آلاینده و بی کیفیت در نیروگاه‌های برق و برخی از صنایع است. چون هیچ سوخت جایگزین دیگری جز گازوئیل و مازوت برای روشن نگه داشتن چراغ نیروگاه‌های برق وجود ندارد.

مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق کشور، هم چندی پس از این جلسه و انتشار اخبار کسری گاز، تکرار آلودگی هوای عجیب و غریبی را که مشهد و سایر کلان شهر‌ها با آن روبه رو شده اند در پاییز و زمستان امسال رد نکرد و گفت که در زمستان نیمی از نیاز نیروگاه را گاز تحویل می‌گیریم و بقیه سوخت مایع است.

نیروگاه‌ها باید ۴۵ روز سوخت ذخیره داشته باشند که اکنون میزان سوخت ذخیره نه تنها این میزان نیست بلکه ۲۵ درصد کمتر از سال قبل است؛ بنابراین این مسئله زمینه بروز خاموشی، بازگشت آلودگی به دلیل مازوت سوزی و حتی قطع گاز مصرفی شهروندان را ایجاد می‌کند.

اولویت استفاده از گاز و گازوئیل است!

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی هم چند روز بعد از نشست تأمین سوخت زمستانی، استفاده از مازوت در زمستان را تقریبا منتفی دانست و گفت که اولویت اول استفاده از گاز طبیعی است، ولی به دلیل کسری گاز، تمرکز وزارت نفت برای تأمین سوخت مایع نیروگاه‌ها در زمستان بر انتقال و استفاده از گازوئیل در نیروگاه هاست و مازوت در اولویت آخر قرار دارد.

جلیل سالاری البته به این نکته هم اشاره کرد که وزارت نفت، سبد سوخت نیروگاه‌ها را نیز به میزان ۱۰ درصد به سمت استفاده از گاز طبیعی (سوخت پاک) افزایش داده و ۴ درصد از میزان استفاده از سوخت مایع در نیروگاه‌ها کم کرده است و با این حال میزان ذخیره سازی سوخت مایع در نیروگاه‌ها بیشتر از مدت مشابه سال گذشته شده است تا مشکلی برای تولید برق پیش نیاید. ضمن اینکه استفاده نیروگاه‌ها از گاز طبیعی در مقایسه با سال گذشته ۱۰ درصد بیشتر شده است.

وقتی وزیر تکذیب می‌کند

وزیر نفت هم البته در بازدیدی که اوایل آبان ماه از دیسپچینگ شرکت گاز داشت، همه موضوعات و مسائل درباره استفاده از مازوت را که در پی انتشار خبر سومین نشست تأمین سوخت زمستانی منتشر شده بود رد کرد و با وجود کسری شایان توجه گاز در کشور، کاهش تأمین سوخت گاز برای نیروگاه‌ها را محتمل ندانست.

جواد اوجی در حالی احتمال کاهش و قطع گاز نیروگاه‌های برق در زمستان را رد کرد که ناصر اسکندری، معاون راهبری تولید شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی ایران، در گفتگو با روزنامه دنیای اقتصاد به استفاده از مازوت در برخی از نیروگاه‌ها در مهرماه و قبل از آغاز فصل سرما اشاره کرد و گفت که تا پایان مهرماه ۴.۲ درصد از سوخت نیروگاه‌ها مازوت بوده است.

در نیروگاه‌هایی که ناچار به استفاده از سوخت دوم باشند، تأکید بر استفاده از گازوئیل است، اما اگر چاره‌ای نباشد از مازوت استفاده خواهند کرد. البته ۱۶ نیروگاه از مجموع ۱۲۰ نیروگاه حرارتی کشور امکان استفاده از سوخت مازوت را دارند که از این تعداد مخزن سوخت مازوت چهار نیروگاه پلمب است و فقط ۱۲ نیروگاه می‌توانند در صورت نیاز از سوخت مازوت استفاده کنند.

تأیید مازوت سوزی در مشهد

با وجود اظهارنظر‌های مدیران وزارت نفت و رد استفاده از مازوت در نیروگاه‌های برق در ماه‌های اخیر، معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با ایمنا پرده از مازوت سوزی برخی نیروگاه‌ها در کلان شهر‌ها برداشت، آن هم درست زمانی که این شهر‌ها درحال عبور از آلوده‌ترین روز‌های خودشان هستند.

داریوش گل علیزاده اعلام کرد که در شهر‌هایی مانند تبریز، مشهد و همدان مازوت مصرف می‌شود و اگر این شهر‌ها در شرایط اضطرار آلودگی هوا قرار بگیرند و شاخص کیفیت هوای آن‌ها در وضعیت ناسالم باشد باید به استفاده از سوخت‌های پاک مانند سوخت‌های گازی یا نفت و گاز با میزان سولفور مناسب سوق پیدا کنند.

مجوز استفاده از مازوت، کشوری صادر می‌شود

تا سال گذشته کمیته اضطرار در استان با بررسی شرایط، مجوز استفاده محدود از مازوت را برای نیروگاه‌های استان صادر می‌کرد، مجوزی که گویا امسال صدور آن دیگر در دست استان نیست. مدیر محیط زیست و توسعه پایدار دفتر فنی استانداری خراسان رضوی در گفتگو با شهرآرا با تأیید این ماجرا گفت: با توجه به شرایطی که در کشور وجود دارد، برخی از نیروگاه‌ها از جمله توس از سوخت دوم یا همان مازوت استفاده می‌کنند که قطعا در آلودگی هوا نقش دارد.

مجوز استفاده از مازوت تا سال گذشته به عهده کمیته اضطرار بود که در استان تشکیل می‌شد، ولی با تصمیمی که امسال گرفته شد، این مجوز به صورت کشوری صادر می‌شود.

حسین فکور ادامه داد: تا زمانی که صدور مجوز مازوت سوزی در اختیار ما بود، ۲ تا ۱۰ روز اجازه استفاده از سوخت دوم صادر می‌شد، ولی اکنون نیروگاه توس از تهران مجوز گرفته است و مشخص نیست که قرار است چند روز از مازوت استفاده کند.

سهم ۱۹ درصدی نیروگاه‌ها در آلودگی هوای مشهد

۱۵ آبان وضعیت هوای شهر مشهد به هشدار رسید و آن طور که اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی اعلام کرد، حجم آلاینده‌ها در هوای تنفسی مردم در عدد ۱۴۴ و وضعیت هشدار قرار گرفت.

مدیر اجرایی مرکز پالایش آلاینده‌های محیط زیست شهرداری مشهد نیز با بیان اینکه براساس سیاهه انتشار آلودگی هوای شهر مشهد سهم نیروگاه‌ها در آلودگی هوای شهر ۱۹ درصد است تصریح کرد: این عدد و حجم آلوده کردن هوا برای نیروگاه توس بسیار زیاد است. میزان ورود آلاینده‌ها و ذرات معلق در صورت مازوت سوزی این نیروگاه افزایش پیدا می‌کند که باعث آلودگی و پایین آمدن کیفیت هوا می‌شود.

رضا اسماعیلی با اشاره به بروز پدیده وارونگی دما در مشهد به خبرنگار ما افزود: به استثنای ۲ تا ۳ روز گذشته، شاهد وضعیت پایداری در شهر هستیم که همین مسئله باعث وارونگی دما و انباشت آلاینده‌ها در هوای مشهد می‌شود که در این شرایط نباید هیچ آلاینده جدیدی، به ویژه مازوت، وارد هوا شود، چون امکان خروج ندارد و تخلیه نمی‌شود و وضعیت بد هوا تشدید می‌شود.